Ngồi nhiều gây đau xương khớp – Cảnh báo cho dân văn phòng

Nhiều người trong số chúng ta, đặc biệt là dân văn phòng, thường dành phần lớn thời gian trong ngày để ngồi làm việc. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề về xương khớp, gây đau mỏi và khó chịu. Nguy cơ mắc bệnh xương khớp tăng lên khi ngồi một chỗ trong thời gian dài, nhất là khi ngồi liên tục 6-8 tiếng mỗi ngày. Điều này khiến các nhóm cơ ở vùng cổ, vai, lưng dưới phải căng cứng để giữ thăng bằng và tư thế, dẫn đến đau mỏi kéo dài.

Cơn đau có thể lan xuống cánh tay nếu tổn thương liên quan đến đốt sống cổ hoặc lan ra vùng thắt lưng nếu chịu áp lực đè nén quá mức trong thời gian dài. Ngoài ra, ngồi nhiều cũng cản trở lưu thông máu, đặc biệt là đến các khớp. Khi tuần hoàn máu kém, lượng dịch khớp tiết ra giảm, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng bôi trơn của khớp.

Hệ quả là khớp dễ bị khô cứng, khó vận động, kèm cảm giác đau nhức, lục cục hoặc tê cứng mỗi khi thay đổi tư thế. Tình trạng này diễn ra thường xuyên mà không có biện pháp cải thiện sẽ làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp sớm, nhất là ở các vị trí chịu tải trọng lớn như cột sống thắt lưng, khớp hông và khớp gối.

Các cơ dần yếu đi do thiếu vận động. Tình trạng chèn ép lâu ngày lên vùng xương cùng cụt và dây thần kinh tọa có thể gây đau lan xuống mông, đùi và chân. Một số trường hợp còn bị tê bì, chuột rút ở chân do máu không lưu thông đều, đặc biệt là khi ngồi vắt chân trong thời gian dài.

Để phòng tránh các vấn đề nói trên, người làm việc văn phòng cần chủ động thay đổi thói quen trong ngày. Bạn nên đứng dậy đi lại hoặc thực hiện một vài động tác giãn cơ đơn giản sau mỗi 30-45 phút ngồi làm việc để kích thích tuần hoàn máu, thư giãn cơ và giảm áp lực lên hệ xương khớp.

Tư thế ngồi đúng là yếu tố rất quan trọng. Khi ngồi, bạn nên giữ lưng thẳng, tựa nhẹ vào lưng ghế, hai vai cân bằng, mắt ngang tầm với màn hình, bàn chân đặt thoải mái trên sàn. Tuyệt đối tránh vắt chân hoặc gập người về trước quá lâu.

Bạn nên dành 20-30 phút mỗi ngày để đi bộ nhanh, tập yoga, bơi lội hoặc thực hiện các bài tập giãn cơ nhẹ nhàng tại nhà. Các bài tập này giúp tăng cường sức mạnh cho hệ cơ xương khớp, giảm nguy cơ thoái hóa hoặc chấn thương.

Bổ sung đủ canxi, vitamin D kết hợp các dưỡng chất thiên nhiên đặc hiệu collagen type 7 không biến tính và collagen peptide thủy phân góp phần điều hòa miễn dịch, duy trì dịch khớp, tái tạo sụn và xương dưới sụn. Eggshell membrane (màng vỏ trứng), turmeric root (tinh chất nghệ), chondroitin sulfate hỗ trợ chống viêm, giảm đau nhức, làm chậm tiến triển bệnh xương khớp và bảo vệ khớp chắc khỏe.

Nếu thường xuyên đau mỏi vùng lưng, cổ hoặc khớp, bạn nên đến các bệnh viện, chuyên khoa xương khớp khám sớm để có hướng điều trị phù hợp, tránh biến chứng nặng hơn.

Canxi đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và duy trì hệ thống xương chắc khỏe. Mặc dù sữa thường được biết đến như một nguồn cung cấp canxi phổ biến, nhưng có nhiều loại thực phẩm khác cũng chứa hàm lượng canxi cao.

Rau lá xanh là một trong những nguồn cung cấp canxi thực vật dồi dào và dễ hấp thụ nhất. Cải xoăn (Kale) được mệnh danh là ‘siêu thực phẩm’, không chỉ giàu vitamin K, C mà còn cung cấp lượng canxi đáng kinh ngạc. Một cốc cải xoăn tươi có thể chứa hơn 50 mg canxi. Ngoài ra, cải rổ và rau bina cũng là những nguồn canxi tuyệt vời.

Cá và hải sản cũng là nguồn cung cấp canxi từ biển. Nhiều loại cá và động vật có vỏ là nguồn canxi tuyệt vời, đặc biệt là khi ăn cả xương. Cá mòi và cá hồi đóng hộp là ‘ngôi sao’ về canxi. Một khẩu phần cá mòi hoặc cá hồi đóng hộp có thể cung cấp hàng trăm miligam canxi.

Thực phẩm tăng cường canxi cũng là một lựa chọn tiện lợi. Sữa thực vật như sữa đậu nành, sữa hạnh nhân, sữa yến mạch được bổ sung canxi đến mức tương đương hoặc thậm chí cao hơn sữa bò. Đậu phụ tăng cường canxi cũng là một nguồn canxi tuyệt vời.

Các loại hạt cũng là nguồn cung cấp canxi, chất béo lành mạnh và protein dồi dào. Hạnh nhân, hạt vừng và hạt chia là những lựa chọn tốt. Tuy nhiên, không nên thay thế hoàn toàn các nguồn thực phẩm khác bằng hạt, mà nên kết hợp đa dạng các loại thực phẩm để đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng.

Nhu cầu về canxi hàng ngày để xương chắc khỏe tùy thuộc vào độ tuổi, giới tính và tình trạng sức khỏe của mỗi người. Việc đa dạng hóa nguồn canxi không chỉ giúp cơ thể đáp ứng đủ nhu cầu hàng ngày mà còn mang lại nhiều dưỡng chất quan trọng khác, góp phần xây dựng chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh.

Loãng xương, một bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi, hiện đang có xu hướng trẻ hóa do chế độ ăn uống thiếu canxi và vitamin D, cùng với lối sống ít vận động. ThS.BS Nguyễn Thị Ánh Ngọc, khoa Cơ xương khớp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết loãng xương thường gặp ở nữ giới sau mãn kinh (từ 50 tuổi trở lên) và nam giới từ 70 tuổi trở lên. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, bệnh đã có xu hướng trẻ hóa, đặc biệt là ở người trẻ ít vận động, ăn uống thiếu canxi và vitamin D, làm việc trong môi trường thiếu ánh nắng hoặc phụ nữ sau sinh không được bổ sung vi chất hợp lý.

Ở Việt Nam, theo một số nghiên cứu, tỷ lệ loãng xương trên thế giới đã cho thấy sự gia tăng đáng kể. Viện Dinh dưỡng Quốc gia đã thực hiện tầm soát mật độ xương gần 100.000 người vào năm 2023-2024, và kết quả cho thấy 50% người từ 40 tuổi trở lên có nguy cơ loãng xương và 27% đã loãng xương. Một số thống kê ước tính khoảng 10% nữ tuổi 20-50 và 7% nam độ tuổi này bị loãng xương. Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, người trẻ chiếm 25% số ca loãng xương được ghi nhận.

Quá trình loãng xương thường diễn ra âm thầm, nên dễ bị bỏ qua. Khi xương đã quá giòn, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như đau lưng mạn tính hoặc giảm chiều cao, gãy xương… lúc này điều trị sẽ phức tạp. Bác sĩ Ngọc đưa ra một số ví dụ về bệnh nhân trẻ mắc loãng xương do chế độ ăn uống và lối sống không hợp lý. Chị Hạnh, 28 tuổi, không bổ sung canxi suốt thai kỳ lẫn sau sinh, đã bị gãy xương chậu do va nhẹ vào giường. Kết quả đo mật độ xương tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội cho thấy chị bị loãng xương nặng, nồng độ vitamin D trong máu thấp rõ rệt.

Còn anh Hùng, 36 tuổi, ăn chay trường 7 năm, làm việc tại nhà, thường xuyên mỏi thắt lưng, tê bì tay chân. Bác sĩ chẩn đoán anh thiếu canxi, vitamin D, mật độ xương thấp hơn nhiều so với trung bình độ tuổi. Những trường hợp này cho thấy việc chăm sóc xương từ sớm là rất quan trọng để giảm nguy cơ loãng xương về sau.

Bác sĩ Ngọc tư vấn rằng nên chăm sóc xương giai đoạn đầu đời đến trước 25-30 tuổi góp phần giảm nguy cơ loãng xương về sau. Chế độ ăn với sữa, cá nhỏ nguyên xương, đậu phụ, rau xanh cung cấp canxi từ nguồn thực phẩm. Trẻ nhỏ cần được bú mẹ, bổ sung vitamin D. Phụ nữ mang thai và sau sinh cần bổ sung canxi và vitamin D theo đúng chỉ định của bác sĩ.

Người trưởng thành nên tiếp xúc ánh nắng buổi sáng 15-30 phút mỗi ngày để tổng hợp vitamin D. Trường hợp không thể đảm bảo qua ăn uống, có thể sử dụng viên bổ sung canxi – vitamin D theo hướng dẫn của bác sĩ. Điều này sẽ giúp ngăn chặn tình trạng loãng xương và các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Bác sĩ Ngọc cũng khuyến cáo nên tầm soát và phòng ngừa loãng xương sớm, đặc biệt là ở những nhóm nguy cơ cao như nữ trên 50 tuổi, nam trên 70 tuổi, người từng gãy xương bất thường, người ăn chay nghiêm ngặt, mắc bệnh mạn tính. Việc phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm gánh nặng cho hệ thống y tế.