Ở các xã vùng cao của tỉnh Hòa Bình, như Bao La, Tân Pheo, Đà Bắc, những lớp học đặc biệt được tổ chức sau mỗi mùa gặt, thu hút sự tham gia của hàng chục phụ nữ dân tộc Mường, Dao, Thái. Họ cùng nhau ngồi lắng nghe giảng viên dạy về từng nét chữ đầu tiên. Đây là những lớp “giáo dục tiếp tục sau khi biết chữ”, một phần trong nỗ lực xóa mù chữ và nâng cao năng lực học tập cộng đồng do Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hòa Bình phối hợp tổ chức.

Từ năm 2020 đến nay, đã có 6 lớp như vậy được mở, với 125 học viên, 100% là nữ và là người dân tộc thiểu số. Họ đến lớp không vì điểm số, không vì bằng cấp mà vì một điều giản dị: Biết đọc tên mình, biết viết đơn xin vay vốn, hiểu những dòng chữ in trên bao thuốc trừ sâu hay đơn khám bệnh.

Bà Hà Thị Nhung, người dân tộc Thái ở xã Bao La, đã bắt đầu một hành trình mới – học chữ ở tuổi ngũ tuần. Trước kia, mỗi lần đi trạm y tế hay nhận hỗ trợ, bà đều phải nhờ người khác điền giúp giấy tờ. Có khi, cán bộ bảo ký tên, bà chỉ biết cười trừ, đưa ngón tay ra lăn dấu. “Tôi xấu hổ lắm. Đến tên mình cũng không viết nổi”, bà Nhung chia sẻ.

Cơ hội đến khi Trung tâm học tập cộng đồng xã Bao La mở lớp học sau biết chữ vào buổi tối, tranh thủ khi người dân đã thu hoạch xong mùa vụ. Lớp học nhỏ, chỉ có một chiếc bàn gỗ dài và những cuốn vở đã ngả màu theo tay học viên. Nhưng với bà Nhung, đó là thế giới khác – nơi bà bắt đầu nhận diện lại chính mình qua từng con chữ.

Tính đến nay, các xã khu vực Hòa Bình cũ đạt tỷ lệ nữ biết chữ là 99,81%, trong đó nữ dân tộc thiểu số và miền núi đạt 99,64% – vượt xa mục tiêu 93% được đặt ra trong Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021-2030. Đây không chỉ là một thành tích trong lĩnh vực giáo dục mà còn là kết quả của quá trình kiên trì xóa mù chữ, giáo dục tiếp tục sau biết chữ và xây dựng mô hình học tập cộng đồng bền vững.

Ông Trần Văn An – Trưởng Phòng Giáo dục thường xuyên, Sở Giáo dục và Đào tạo chia sẻ: “Khi người phụ nữ biết đọc, biết viết, họ có thể tiếp cận thông tin, hiểu quyền lợi, chủ động trong kinh tế gia đình và chăm sóc con cái. Quan trọng hơn, họ trở thành người truyền cảm hứng học tập trong bản làng, nơi mà việc cầm bút, đi học với phụ nữ từng là điều xa lạ, thậm chí bị cho là ‘không cần thiết'”.

Dù kết quả đạt được rất đáng ghi nhận, nhưng thực tế ở các xã vùng cao vẫn đặt ra không ít thách thức. Ở một số địa bàn đặc biệt khó khăn, việc duy trì kết quả sau xóa mù chữ chưa thật sự ổn định. Nhiều phụ nữ lớn tuổi quanh năm bám nương, ít có điều kiện tiếp cận thông tin vẫn đang đối mặt nguy cơ tái mù.

Những bước đi căn cơ đang dần được triển khai để đảm bảo “biết chữ” không chỉ là thành tích mà phải là nền móng cho sự phát triển. Từ năm 2025, Trường Cao đẳng Sư phạm Hòa Bình được giao nhiệm vụ đưa các nội dung về giới, bình đẳng giới và sức khỏe sinh sản vào chương trình đào tạo giáo viên. Cùng với đó, các trung tâm học tập cộng đồng ở cơ sở cũng đang được mở rộng vai trò. Từ chỗ chỉ dạy chữ sang hướng dẫn kỹ năng sản xuất, sử dụng công nghệ số, khởi nghiệp tại chỗ…

Đây là bước đi cho thấy chương trình xoá mù, nâng cao năng lực cộng đồng không chỉ truyền đạt con chữ, mà còn giúp thay đổi tư duy, cách nghĩ, cách làm của đồng bào dân tộc thiểu số. Từ một chương trình xóa mù chữ ban đầu, Phú Thọ đang chuyển mình từng bước để làm cho “học tập suốt đời” trở thành hiện thực ở cả những bản làng xa nhất. Và ở đó, mỗi người phụ nữ biết chữ, dù chỉ một câu, một dòng, cũng đang viết nên phần tương lai tươi sáng hơn của chính mình.

Ngày 26-7, tại xã Ea H’Leo, tỉnh Đắk Lắk, một hoạt động văn hóa đặc sắc và ý nghĩa đã diễn ra trong không khí sôi nổi và ấm áp. Hội thi nấu ăn với các món ăn truyền thống của người đồng bào dân tộc thiểu số đã thu hút sự quan tâm của nhiều người dân và du khách. Sự kiện này được tổ chức để chào mừng 78 năm ngày Thương binh – Liệt sĩ (27-7), thể hiện sự tri ân và tôn vinh những người đã hy sinh và đóng góp cho Tổ quốc.

Hội thi nấu ăn là một hoạt động thiết thực, không chỉ thể hiện sự quan tâm và tri ân của cộng đồng đối với những người đã hy sinh và đóng góp cho Tổ quốc, mà còn là dịp để các cộng đồng dân tộc thiểu số tại Đắk Lắk giao lưu và chia sẻ văn hóa. Các món ăn được chế biến theo phương pháp truyền thống, mang lại hương vị đặc trưng và tinh tế của từng dân tộc. Qua đó, người dân địa phương và du khách có cơ hội trải nghiệm và tìm hiểu sâu sắc hơn về phong tục tập quán, cũng như sự đa dạng văn hóa của các dân tộc thiểu số ở Việt Nam.

Các món ăn truyền thống trong hội thi không chỉ là những thực phẩm ngon miệng mà còn chứa đựng những câu chuyện, giá trị văn hóa và lịch sử của từng dân tộc. Qua hoạt động này, người dân và du khách có thể khám phá và trải nghiệm những điều mới mẻ và thú vị về văn hóa của các dân tộc thiểu số tại Đắk Lắk. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để tăng cường sự đoàn kết và giao lưu văn hóa giữa các cộng đồng dân tộc thiểu số tại địa phương.

Thông qua hội thi nấu ăn, tỉnh Đắk Lắk hy vọng sẽ tiếp tục bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số. Sự kiện này cũng là một phần trong nỗ lực nhằm tăng cường sự hiểu biết và tôn trọng giữa các cộng đồng dân tộc, góp phần xây dựng một xã hội đa dạng và đoàn kết.

Để tìm hiểu thêm về văn hóa và phong tục của các dân tộc thiểu số tại Việt Nam, bạn có thể tham khảo thông tin tại Cổng thông tin du lịch Việt Nam hoặc Trang thông tin điện tử tỉnh Đắk Lắk.

Chị Út Tịch – Biểu Tượng Bất Tử Của Người Phụ Nữ Vùng Dân Tộc Thiểu Số Nam Bộ

Chị Út Tịch, tên thật là Nguyễn Thị Út, sinh năm 1931 tại Tam Ngãi, Vĩnh Long, đã trở thành một biểu tượng bất tử của người phụ nữ vùng dân tộc thiểu số ở Nam bộ trong cuộc chiến tranh giữ nước và dựng nước. Cuộc đời của chị là một bản anh hùng ca về lòng yêu nước, sự kiên trung và hy sinh cao cả.

Chị Út Tịch mồ côi mẹ từ nhỏ, từng bán chè, gánh nước, mót lúa để sinh nhai. Lấy chồng sớm, có 6 người con, chị là điển hình của mẫu người phụ nữ ‘không thích nói nhiều, đã nói là làm, làm bằng được, làm tới chết’. Chồng chị, ông Lâm Văn Tịch, là người dân tộc Khmer, cũng là cán bộ cách mạng hoạt động bí mật. Sau khi ông Tịch bị địch sát hại, chị quyết định bồng con lên rừng, xin vào đội du kích.

Với hành trang đơn sơ, chị Út Tịch đã chiến đấu qua muôn vàn gian khổ, không rời hàng ngũ dù có người khuyên chị nên về chăm sóc các con nhỏ. Chị không phải là người phụ nữ đầu tiên ra chiến trận, cũng không phải người duy nhất hy sinh, nhưng trong chị có đủ đầy cả tình mẹ, tình vợ, tình dân, tình đồng đội và tình yêu Tổ quốc.

Khi chị ngã xuống ở trận đánh năm 1968, con gái út của chị mới lên 3. Không có lễ tang rầm rộ, không kèn trống, không huy chương, nhưng hàng nghìn phụ nữ miền Tây đã khóc chị.

Chị Út Tịch không chỉ là một biểu tượng cách mạng mà còn là một hình bóng máu thịt trong đời sống của bà con miền Tây. Tượng đài chị Út Tịch được đúc bằng đồng, đặt tại Tam Ngãi, Vĩnh Long, là minh chứng cho sự kính trọng và biết ơn của người dân.

Ngày nay, vẫn có nhiều người phụ nữ tiếp nối bước chân chị Út Tịch, không mang súng ra trận nhưng không lùi bước trước những thử thách mới của thời bình. Họ là những người phụ nữ dân tộc thiểu số, từng bước vươn lên từ vùng căn cứ cách mạng, như chị Thạch Thị Thu Hà, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo Vĩnh Long, hay chị Nguyễn Thị Nhiền, Chủ tịch UBND xã Phong Thạnh.

Họ đã chứng minh rằng phụ nữ vùng căn cứ không phải là điểm yếu mà là điểm tựa để giữ Đảng, giữ nước và giữ niềm tin nhân dân. Trong thời đại hiện nay, với những thách thức mới, cần có chiến lược hỗ trợ những ‘Út Tịch thời bình’ để họ có thể phát triển và vươn lên.

Cụ thể, cần thiết lập Chương trình hành động quốc gia ‘Phụ nữ vùng căn cứ phát triển bền vững giai đoạn 2025-2035’, thành lập Quỹ ‘Ngọn lửa Út Tịch’ hỗ trợ phụ nữ vượt khó ở vùng đặc biệt khó khăn, bổ sung vào giáo trình và truyền thông đại chúng các hình tượng phụ nữ cách mạng tiêu biểu, và tổ chức hội thảo cấp quốc gia về ‘Phụ nữ vùng căn cứ – Từ lịch sử đến chính sách’.

TP. Cần Thơ – Xã Mỹ Hương, một đơn vị hành chính mới sau sáp nhập, đang nỗ lực không ngừng để xây dựng một chính quyền thực sự phục vụ nhân dân. Sau khi hợp nhất từ 3 xã Phú Mỹ, Thuận Hưng và Mỹ Hương, huyện Mỹ Tú, tỉnh Sóc Trăng cũ, xã Mỹ Hương đang đối mặt với những thách thức không nhỏ trong việc đáp ứng nhu cầu của người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) chiếm hơn 56% dân số.

Để giải quyết tình trạng ùn tắc và hỗ trợ người dân một cách tốt nhất, Trung tâm Phục vụ hành chính công của xã đã chủ động điều chỉnh thời gian làm việc, tăng thêm 30 phút mỗi buổi sáng và chiều. Đây là nỗ lực của tập thể cán bộ, công chức, viên chức tại đơn vị nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân thực hiện thủ tục hành chính một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Chị Sóc Kha, công chức Trung tâm phục vụ hành chính công xã Mỹ Hương, chia sẻ rằng việc tăng thời gian giải quyết thủ tục hành chính nhằm hỗ trợ người dân tốt nhất và sớm nhất. Trung tâm cũng cử cán bộ hỗ trợ tận tình, đặc biệt là cán bộ người dân tộc để giúp người dân dễ dàng tiếp cận dịch vụ. Sự hỗ trợ này không chỉ giúp người dân thực hiện thủ tục hành chính một cách dễ dàng mà còn giúp họ cảm thấy được tôn trọng và quan tâm.

Ông Hứa Thượnh, người dân ở ấp Bắc Dần, xã Mỹ Hương, cho biết việc được hướng dẫn tận tình và dễ dàng thực hiện thủ tục hành chính đã giúp ông rất hài lòng. Ông cũng đánh giá cao sự nỗ lực của cán bộ, công chức tại Trung tâm phục vụ hành chính công xã Mỹ Hương trong việc hỗ trợ người dân.

Bà Trần Thị Thu Ngân, Phó Giám đốc Trung tâm phục vụ hành chính công xã Mỹ Hương, nhấn mạnh rằng việc tăng thời gian làm việc là giải pháp linh hoạt nhằm hạn chế tình trạng ùn tắc và quá tải. Trung tâm cũng đẩy mạnh hỗ trợ song ngữ và ứng dụng công nghệ để nâng cao chất lượng phục vụ và sự hài lòng của người dân. Việc ứng dụng công nghệ vào hoạt động của Trung tâm không chỉ giúp giảm thiểu thời gian chờ đợi mà còn giúp người dân dễ dàng tiếp cận thông tin và dịch vụ.

Trung tâm phục vụ hành chính công xã Mỹ Hương dự định sẽ tiếp tục duy trì thời gian làm việc linh hoạt và đẩy mạnh công tác truyền thông. Đồng thời, Trung tâm sẽ tham mưu lãnh đạo UBND xã lập các Tổ Hành chính công di động đến các điểm trường thu nhận hồ sơ giúp người dân đỡ đi xa và giảm tải áp lực cho Trung tâm trong thời gian tới. Việc thành lập các Tổ Hành chính công di động sẽ giúp người dân tiếp cận dịch vụ một cách dễ dàng hơn, đặc biệt là những người dân ở khu vực xa xôi.

Với những đổi thay tích cực sau sáp nhập, chính quyền xã Mỹ Hương đang trở thành điểm sáng trong nỗ lực xây dựng chính quyền gần dân, nhất là đồng bào Khmer. Sự nỗ lực không ngừng của tập thể cán bộ, công chức, viên chức tại Trung tâm phục vụ hành chính công xã Mỹ Hương đã giúp người dân cảm thấy hài lòng và tin tưởng vào chính quyền. Trong thời gian tới, chính quyền xã Mỹ Hương sẽ tiếp tục nỗ lực để xây dựng một chính quyền thực sự phục vụ nhân dân, đáp ứng nhu cầu của người dân một cách tốt nhất.

Thông tin từ chính quyền địa phương cho biết, việc xây dựng chính quyền phục vụ nhân dân là một quá trình không ngừng nghỉ. Chính quyền xã Mỹ Hương sẽ tiếp tục lắng nghe ý kiến của người dân, tiếp tục đổi mới và cải thiện hoạt động để đáp ứng nhu cầu của người dân một cách tốt nhất.

Chiêm ngưỡng những hoạt động tại địa phương để thấy được sự nỗ lực không ngừng của chính quyền xã Mỹ Hương trong việc xây dựng một chính quyền gần dân và phục vụ nhân dân.

Đồng bằng sông Cửu Long là khu vực có trên 100 xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nơi mà đời sống văn hóa tinh thần của bà con đã có nhiều tiến bộ đáng kể nhờ sự nỗ lực của người dân và sự quan tâm đầu tư, hỗ trợ của Trung ương và địa phương. Đặc biệt, văn hóa Khmer ở đây đã trở thành một nét bản sắc của vùng đất, với nhiều loại hình văn hóa nghệ thuật truyền thống được phục hồi và phát triển.

Đời sống ngày càng được nâng cao là điều kiện thuận lợi để đồng bào Khmer thụ hưởng văn hóa tinh thần tốt hơn. Nhiều lễ hội văn hóa, nghi thức tôn giáo được gìn giữ, trở thành các sản phẩm du lịch văn hóa độc đáo. Một số lễ hội nổi bật có thể kể đến như: Lễ Chôl Chnaam Thmây (mừng năm mới), Sen Đôn-ta (lễ cúng ông bà), Oóc Om Bóc (lễ cúng trăng), lễ nhập hạ, xuất hạ… Ngoài ra, lễ hội đua ghe ngo (thành phố Cần Thơ), đua bò truyền thống (tỉnh An Giang) thu hút hàng vạn du khách trong và ngoài địa phương đến theo dõi, cổ vũ.

Không chỉ có lễ hội, những ngôi chùa với kiến trúc nghệ thuật đặc sắc cũng là nơi thu hút nhiều du khách đến tham quan. Đến với các ngôi chùa Khmer, du khách có thể tìm hiểu một số tập tục được gìn giữ bao đời nay như Lễ dâng cơm, Lễ Kathina (Lễ dâng y cà sa), tục gửi con vào chùa tu học giáo lý Phật pháp, học làm người… Văn hóa Khmer Nam Bộ từ lâu đã trở thành nét bản sắc của vùng đất Cần Thơ. Với sự độc đáo và giá trị văn hóa đặc sắc, đây chính là nguồn tài nguyên quý báu để phát triển loại hình du lịch văn hóa, góp phần đưa Cần Thơ trở thành một trong những điểm đến nổi bật của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Ông Lâm Hoàng Mẫu, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo thành phố Cần Thơ, cho biết mỗi ngôi chùa Khmer đều là nơi sinh hoạt cộng đồng của đồng bào tại địa phương. Đây không chỉ là nơi lưu giữ giá trị tâm linh, mà còn là trung tâm văn hóa, nghệ thuật độc đáo. Thời gian qua, các tỉnh, thành phố ở khu vực miền Tây Nam Bộ đã thực hiện nhiều chính sách chăm lo đời sống của đồng bào dân tộc Khmer, trong đó, đặc biệt quan tâm bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống; góp phần tạo cơ hội cho người dân địa phương tăng thêm thu nhập, cải thiện đời sống, đồng thời giữ gìn bản sắc văn hóa cho thế hệ mai sau.

днако, các thiết chế văn hóa – thể thao, trang thiết bị hỗ trợ sinh hoạt văn nghệ, thể thao ở các xã vùng đồng bào dân tộc Khmer chưa hoàn thiện, còn thiếu và chưa đồng bộ, chưa đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt, giao lưu văn hóa của người dân. Nhiều loại hình văn hóa dân gian của đồng bào dân tộc Khmer đang có dấu hiệu bị lãng quên. Để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa của đồng bào Khmer, các cấp, các ngành cần tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của cộng đồng về bản sắc văn hóa của dân tộc mình. Đẩy mạnh đào tạo nhân lực nòng cốt trong công tác bảo tồn, phát huy văn hóa dân tộc Khmer, đề cao vai trò của các sư sãi, nghệ nhân, người có uy tín trong cộng đồng.