Số tháng 8 của tạp chí Vogue vừa được phát hành, với gương mặt trang bìa là nữ diễn viên Anne Hathaway, cùng với sự trở lại của bộ phim đình đám về làng thời trang The Devil Wears Prada phần 2. Tuy nhiên, sự chú ý của nhiều người lại hướng vào những bức hình quảng cáo với người mẫu nữ đẹp đến hoàn hảo, kèm theo dòng chú thích nhỏ cho biết đây là sản phẩm của trí tuệ nhân tạo (AI).

Các tác phẩm thực hiện bằng AI này được phát triển bởi Seraphinne Vallora, một công ty tiếp thị ứng dụng AI có trụ sở tại London. Các tác phẩm của họ cũng đã được giới thiệu trên các tạp chí như Elle, The Wall Street Journal và Harper’s Bazaar. Việc tiết lộ rằng các người mẫu AI xuất hiện trên các trang tạp chí Vogue đã gây ra cuộc tranh luận về tác động đối với nghề người mẫu và làng thời trang.

Nhiều người cho rằng việc sử dụng người mẫu AI là một bước lùi đối với sự đa dạng và bao gồm trong làng thời trang. Người mẫu ngoài đời thực đang đấu tranh để hướng tới sự đa dạng, tôn vinh vẻ đẹp của nhiều kiểu vóc dáng và màu da, thì AI lại đưa mọi thứ về với chuẩn mực tóc vàng, mắt xanh, thân hình đẹp từng centimet. Những người tiêu dùng, đặc biệt là người trẻ, vốn thường phải đối mặt với kỳ vọng không thực tế về ngoại hình, một lần nữa lại được nhắc nhở rằng thế nào mới là đẹp.

Các nhà đồng sáng lập của Seraphinne Vallora, Valentina Gonzalez và Andreea Petrescu, tin rằng sự phẫn nộ đằng sau chiến dịch của thương hiệu trên khi sử dụng người mẫu AI là không đúng chỗ. Họ cho biết rằng AI không thay thế người mẫu thật, mà là một công cụ để giúp các thương hiệu tiếp thị sản phẩm hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, nhiều thương hiệu thời trang nổi tiếng đang đẩy mạnh việc sử dụng AI cho việc tiếp thị sản phẩm, đảm bảo sự đa dạng hơn về vóc dáng, màu da… Lựa chọn này cũng vấp phải sự chỉ trích, khi một số người cho rằng việc AI tạo ra người mẫu – đặc biệt là người da màu – là một cách để các công ty kiếm lời mà không cần đầu tư nhiều, đồng thời có khả năng lấy đi công ăn việc làm của những người mẫu chuyên nghiệp.

Giám đốc sáng tạo của H&M, Jörgen Andersson, cho biết công ty sẽ không thay đổi phương pháp tiếp cận ‘lấy con người làm trung tâm’ và chỉ đơn giản là ‘khám phá cách AI có thể nâng cao quy trình sáng tạo’. Ông nói thêm rằng công ty cam kết sẽ tiếp cận vấn đề này một cách có đạo đức, minh bạch và có trách nhiệm.

Đối với Sara Ziff, người bắt đầu làm người mẫu ở New York từ năm 14 tuổi và là nhà sáng lập kiêm giám đốc điều hành của tổ chức phi lợi nhuận Model Alliance, những lo ngại về AI không phải là không có cơ sở. Cô cho rằng các thương hiệu và nhà sáng tạo phải cân nhắc cách triển khai tốt nhất và cách sử dụng nó một cách có trách nhiệm.

Vogue và các thương hiệu thời trang khác đang phải đối mặt với thách thức về việc sử dụng AI trong ngành công nghiệp thời trang. Trong khi AI có thể mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng cần phải xem xét kỹ lưỡng về tác động của nó đối với nghề người mẫu và làng thời trang.

Trong ngành người mẫu hiện nay, việc chỉ biết đi catwalk đã không còn đủ để đảm bảo sự thành công. Siêu mẫu Thanh Hằng nhận định rằng người mẫu cần phải có khả năng tiếp nhận, tư duy, xử lý và tạo ra câu chuyện của riêng mình để nâng cao giá trị nghề nghiệp.

Nhận định này được đưa ra trong bối cảnh cuộc thi Vietnam’s Next Top Model vừa ra mắt mùa 2025 tại TPHCM, đánh dấu sự trở lại sau 8 năm vắng bóng của cuộc thi tìm kiếm người mẫu số 1 tại Việt Nam. 15 thí sinh vào ‘nhà chung’ đã được công bố với những gương mặt mới mẻ, bao gồm Tuyết Mai – vận động viên Taekwondo với tỷ lệ hình thể lý tưởng; Lại Mai Hoa với chiều cao 1m84; Vũ Mỹ Ngân – tốp 15 Hoa hậu Quốc gia Việt Nam 2024; và nhà sáng tạo nội dung Tâm Thanh (Zicky Lee)…

Những thí sinh này đã được tuyển chọn từ hơn 1.000 gương mặt tham gia vòng tìm kiếm, bắt đầu từ đầu tháng 5 đến nay. Mùa giải năm nay hứa hẹn sẽ mang lại nhiều thử thách thời trang thực tế với tính sáng tạo cao, đầu tư mạnh về hình ảnh, chuyên môn và yếu tố thời trang. Bên cạnh dàn giám khảo với những cái tên kỳ cựu như siêu mẫu Thanh Hằng, NTK Đỗ Mạnh Cường, bộ đôi giám đốc sáng tạo Nam Trung và Hà Đỗ, chương trình còn có sự tham gia của nhiều chuyên gia trong lĩnh vực thời trang.

Mục tiêu chính của Vietnam’s Next Top Model là đào tạo ra những Top Model (siêu mẫu), Vedette (người mẫu nổi bật), bổ sung cho làng thời trang chuyên nghiệp trong nước. Theo bà Trang Lê, tổng đạo diễn và nhà sản xuất Vietnam’s Next Top Model, người mẫu phải có thái độ sống, bản lĩnh nghề nghiệp và phong cách làm việc chuyên nghiệp.

Ngoài Vietnam’s Next Top Model, thời gian gần đây còn có nhiều cuộc thi tìm kiếm, xây dựng người mẫu chuyên nghiệp khác như The Face Việt Nam – Gương mặt thương hiệu, The New Mentor – Người mẫu toàn năng, The Next Gentleman – Quý ông hoàn mỹ… Những cuộc thi và chương trình này không chỉ là giải trí mà còn là bệ đỡ cần thiết cho nghề người mẫu. Chúng giúp người mẫu Việt có cơ hội cọ xát trên trường quốc tế, như dự án New generation of models do siêu mẫu Xuân Lan tổ chức.

Vietnam’s Next Top Model đã góp phần tạo nên những thế hệ người mẫu đình đám, ghi dấu ấn tại các kinh đô thời trang thế giới. Nhiều người mẫu từ đây còn chinh phục cả các đấu trường sắc đẹp. Tuy nhiên, để thành công trong nghề người mẫu, bản thân người mẫu phải tự nỗ lực học tập, rèn luyện kỹ năng trình diễn, ngoại ngữ giao tiếp, ứng xử chuyên nghiệp…

Sự trở lại của những gameshow tìm kiếm người mẫu mang lại nhiều kỳ vọng về việc định vị lại nghề người mẫu. Các chương trình cần tránh đi vào vết xe đổ của một số cuộc thi, gameshow trước đây và thực sự trở thành bệ phóng cho khát khao vươn tới những đỉnh cao mới của người mẫu trẻ. Bằng cách này, người mẫu Việt Nam có thể phát triển sự nghiệp một cách bền vững và vươn tầm quốc tế.