Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Nature vào năm 2023 đã khám phá thế giới phức tạp của sự cạnh tranh nội bộ gián tiếp giữa phụ nữ. Giáo sư Tim Clutton-Brock, Đại học Cambridge, đã thực hiện nghiên cứu này với sự tham gia của gần 600 người từ 25 đến 45 tuổi, đã kết hôn và có con. Họ được yêu cầu đánh giá phản ứng của những người đồng giới khác trong hơn 20 tình huống khác nhau liên quan đến các nguồn lực có lợi cho phụ nữ như thực phẩm, sự an toàn, địa vị, sức mạnh…

Kết quả nghiên cứu cho thấy phụ nữ thiếu một nguồn lực nào đó sẽ có cảm xúc rất tiêu cực với những người phụ nữ có thứ đó, cao hơn đáng kể so với nam giới trong tình huống tương tự. Ví dụ, một phụ nữ có ngoại hình kém hấp dẫn rất dễ nảy sinh cảm giác khó chịu, thậm chí thù ghét người có nhan sắc. Đặc biệt, nếu nguồn lực đó có ở nam giới, phụ nữ thường không có tâm lý ganh đua, hoặc có nhưng không đáng kể.

Nghiên cứu sâu hơn cho thấy phụ nữ tỏ thái độ tiêu cực mạnh mẽ với những người cùng giới tính, liên quan đến các nguồn lực như vị trí quyền lực tại nơi làm việc, ngoại hình hấp dẫn, có cha mẹ tốt, là thành viên có ảnh hưởng trong cộng đồng, năng động, sức khỏe tuyệt vời, sống trong một ngôi nhà đẹp, có người bạn đời tốt. Điều này có nghĩa là phụ nữ có xu hướng phản ứng tiêu cực hơn nam giới trước sự bất cân xứng về nguồn lực giữa những người cùng giới, nhưng không phải giữa những người khác giới.

Theo lý giải của tâm lý học tiến hóa, thực tế này bắt nguồn từ việc phụ nữ trong lịch sử phải đối mặt với nguy cơ cao hơn từ hành vi xâm phạm thể chất và do đó phát triển các hình thức xung đột xã hội ngầm hơn. Họ thường nảy sinh cạnh tranh dựa trên ngoại hình, địa vị, bạn đời. Trong khi đó, đàn ông thường có xu hướng cạnh tranh trực tiếp hơn như thi đấu thể chất, ganh đua công khai, thử thách hoặc thể hiện sự thống trị.

Mặc dù đều có tính cạnh tranh, phụ nữ có thể tránh cạnh tranh công khai do áp lực và kỳ vọng xã hội là phái nữ phải dễ chịu, hòa đồng và không thống trị. Do đó, họ có thể cạnh tranh nhiều hơn về ngoại hình, xã hội hoặc cảm xúc, những nơi địa vị của họ được xác định một cách tinh tế.

Tóm lại, nghiên cứu này đã chỉ ra rằng sự cạnh tranh giữa phụ nữ có thể diễn ra gay gắt hơn so với nam giới, đặc biệt là trong các lĩnh vực như ngoại hình, địa vị và bạn đời. Điều này có thể được giải thích bằng lịch sử và áp lực xã hội mà phụ nữ phải đối mặt.

Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, có thể tham khảo tạp chí Nature để biết thêm thông tin về nghiên cứu và các phát hiện liên quan.

Trong thời đại công nghệ số hiện nay, nhiều ngành học đang có cơ hội phát triển mạnh mẽ và được dự đoán sẽ bùng nổ trong 10-20 năm tới. Khi nhắc đến công nghệ, mọi người thường nghĩ đến các ngành học như Khoa học máy tính, Khoa học dữ liệu, Công nghệ robot hay Kỹ thuật phần mềm. Tuy nhiên, cũng có những ngành học khác tưởng chừng không liên quan trực tiếp đến công nghệ nhưng lại đang âm thầm hưởng lợi và mở ra cơ hội nghề nghiệp rộng lớn.

Dưới đây là 5 ngành học đang ‘hưởng ké’ nhưng lại mở ra cơ hội nghề nghiệp rộng lớn, thậm chí còn dễ tiếp cận hơn với nhiều học sinh phổ thông không thiên về kỹ thuật nặng.

1. Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng: Ngành này đã trải qua một sự thay đổi lớn khi AI và dữ liệu lớn được áp dụng vào mọi khâu từ dự báo nhu cầu, theo dõi hàng hóa, quản lý tồn kho cho tới tối ưu tuyến đường. Các chuyên viên logistics hiểu công nghệ vừa giỏi quản lý vận hành, vừa có tư duy số hóa đang có cơ hội phát triển lớn.

2. Marketing số: Ngành Marketing số (Digital Marketing) trở thành điểm giao thoa thú vị giữa tư duy sáng tạo và kỹ năng phân tích dữ liệu. Người làm marketing buộc phải hiểu dữ liệu và biết cách phân tích tệp khách hàng, tối ưu chiến dịch bằng công nghệ.

3. Ngôn ngữ học tính toán: Ngành Ngôn ngữ học tính toán vốn nằm giao thoa giữa Ngôn ngữ học và Khoa học máy tính bỗng trở thành mảnh đất màu mỡ nhờ sự phát triển mạnh mẽ của AI. Sinh viên ngành này học về cấu trúc ngôn ngữ, dịch máy, phân tích cảm xúc, gán nhãn văn bản, xây dựng chatbot…

4. Thiết kế trải nghiệm người dùng (UX/UI): Ngành UX/UI hiện nay không chỉ còn là ‘mỹ thuật số’, mà đã phát triển thành lĩnh vực nghiên cứu hành vi, phân tích thói quen và thử nghiệm trên nền tảng dữ liệu lớn.

5. Tâm lý học: Ngành Tâm lý học hiện đại đang ngày càng gắn chặt với công nghệ. Các chuyên gia tâm lý hiểu cách con người suy nghĩ và phản ứng đang có cơ hội phát triển lớn trong lĩnh vực công nghệ, giáo dục, trị liệu…

Những ngành học này có thể không quá ‘kỹ thuật’, nhưng nếu được đào tạo bài bản và cập nhật công nghệ thường xuyên, bạn sẽ trở thành nhân sự mà cả thị trường đang khao khát vì vừa hiểu con người, vừa biết cách dùng công nghệ để phục vụ con người.

Chứng rối loạn tiền bạc, hay còn gọi là “money dysmorphia”, đang trở thành một vấn đề ngày càng phổ biến, đặc biệt là trong giới trẻ. Tình trạng này xảy ra khi một người có cái nhìn sai lệch hoặc méo mó về tài chính của mình, dẫn đến cảm giác bất an hoặc thiếu thốn về tiền bạc, ngay cả khi cuộc sống của họ vẫn bình ổn.

Các chuyên gia tài chính và tâm lý học cho biết rằng chứng rối loạn tiền bạc có thể thể hiện qua các dấu hiệu như luôn lo lắng về việc không có đủ tiền, ám ảnh về những khoản chi tiêu nhỏ nhặt, né tránh mọi hình thức chi tiêu, so sánh tình hình tài chính với người khác, tránh nói chuyện về tiền bạc vì lo lắng, cảm thấy tội lỗi hoặc xấu hổ sau khi chi tiêu. Những dấu hiệu này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày và mối quan hệ của một người.

Nguyên nhân của chứng rối loạn tiền bạc có thể phát sinh từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm các vấn đề về bất ổn kinh tế, văn hóa so sánh, hối hả gia tăng, chấn thương trong quá khứ và các khuynh hướng cá nhân. Các thế hệ trẻ có khả năng mắc chứng rối loạn tiền bạc cao hơn so với các thế hệ trước do dành nhiều thời gian trên mạng xã hội, nơi họ thường xuyên tiếp xúc với những hình ảnh về cuộc sống sang chảnh và du lịch khắp nơi.

Đặc biệt, tại Việt Nam, thời lượng sử dụng mạng xã hội trung bình mỗi ngày của giới trẻ là 7 giờ, một con số đáng báo động. Việc tiếp xúc thường xuyên với mạng xã hội có thể làm gia tăng nguy cơ rối loạn tiền bạc. Các chuyên gia khuyến cáo rằng giới trẻ cần có cái nhìn trung thực về tài chính, đặt mục tiêu rõ ràng, lập kế hoạch và quan trọng nhất là luôn để mắt tới tài chính.

Để đối phó với chứng rối loạn tiền bạc, các chuyên gia tài chính và tâm lý học khuyên rằng mọi người cần xem tiền là công cụ, xác định nguồn cơn lo lắng, thay đổi góc nhìn, cẩn thận với mạng xã hội, đánh giá thực trạng tài chính cá nhân, học cách biết ơn và xóa bỏ sớm các “điểm mù” về tài chính. Việc hiểu rõ về tài chính và quản lý tiền bạc một cách hiệu quả là rất quan trọng.

Bình thường hóa các cuộc trò chuyện về tiền bạc và tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia trị liệu hoặc cố vấn tài chính cũng là những cách giúp giải quyết chứng rối loạn tiền bạc. Mọi người có thể tìm hiểu thêm về cách quản lý tài chính và đối phó với chứng rối loạn tiền bạc thông qua các nguồn thông tin đáng tin cậy.

Cuối cùng, việc nhận thức được chứng rối loạn tiền bạc và tìm kiếm sự giúp đỡ khi cần thiết là rất quan trọng. Mọi người có thể tham khảo các tài nguyên và công cụ trực tuyến để giúp họ quản lý tài chính và đối phó với chứng rối loạn tiền bạc.

Tuổi dậy thì thường được xem là giai đoạn đầy biến động và phức tạp trong cuộc sống của mỗi người. Đây là thời kỳ mà các yếu tố nội tiết tố, cảm xúc và nhận thức xã hội đều trải qua những thay đổi đáng kể. Mới đây, một bà mẹ đơn thân tại TP.HCM đã chia sẻ trên diễn đàn phụ huynh về tình trạng của con trai 15 tuổi, học sinh vừa thi lên lớp 10, đang表现出 những biến đổi cảm xúc bất ổn kéo dài.

Con trai của chị thường xuyên cáu giận, có hành vi đập phá và gây tổn hại về thể chất và tinh thần cho mẹ và em út trong nhà. Chị kể, mỗi khi nhắc lại chuyện cũ, con sẽ tìm đủ lý lẽ để phản biện và nói dai không dứt, khiến chị cảm thấy bị “hành” và bị tra tấn tinh thần mỗi ngày. Thậm chí, nhiều đêm chị phải bế đứa con út (8 tuổi) chạy ra ngoài ngủ nhờ vì quá lo sợ. Trước đó, gia đình đã từng đưa con đi khám ở khoa tâm lý – tâm thần, nhưng bác sĩ cho rằng chưa có biểu hiện bệnh lý rõ ràng. Khi tìm đến chuyên viên tư vấn tâm lý, do chi phí cao và không có tác động rõ ràng nên người mẹ đành gác lại sau vài buổi.

Sự việc này đã thu hút hàng trăm bình luận từ các phụ huynh khác. Nhiều người cho rằng hiện tượng này không thể quy về việc con “hư” hay “láo”, mà là dấu hiệu của tổn thương sâu trong tâm lý tuổi dậy thì. Nếu không được can thiệp đúng lúc, có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Một chuyên gia tâm lý cho rằng điều đầu tiên phụ huynh cần làm là không hoảng sợ và không dùng cảm xúc để đối đầu cảm xúc. Khi con gào hét và phản ứng mạnh, nếu cha mẹ phản ứng ngược lại bằng việc quát tháo hoặc đánh mắng, điều này chỉ làm cho sự việc tồi tệ hơn.

Thay vào đó, cha mẹ nên tạm lùi lại khi con đang trong “cơn sóng cảm xúc” và không nên can thiệp trực tiếp. Duy trì ranh giới rõ ràng và không thỏa hiệp với hành vi tấn công thể chất là điều cần thiết. Cha mẹ nên giúp con gọi tên cảm xúc khi con bình tĩnh hơn. Quá trình này đòi hỏi cha mẹ hỗ trợ con bằng cách bình tĩnh lắng nghe, không phán xét, không chỉ trích và không giáo huấn. Đồng thời, hạn chế những tác nhân gây căng thẳng và kích thích, chủ động đưa con đi đánh giá tâm lý chuyên sâu nếu cần.

Quá trình hỗ trợ và đồng hành cùng con không phải là việc của một sớm một chiều, nhưng nếu cha mẹ kiên trì, con sẽ học dần kỹ năng tự điều chỉnh cảm xúc. Điều quan trọng là cha mẹ cần duy trì sự kiên nhẫn và thấu hiểu để giúp con vượt qua giai đoạn đầy thách thức này.